اژدهای زرد صنعت قطعه سازی را می بلعد

شائبه تحویل قطعات چینی بی کیفیت به جای قطعات تولید داخل، از سوی قطعه سازان به خودروسازان مدتی است که نه تنها حاشیه هایی را در این صنعت به وجود آورده است.بلکه زنگ خطری نیز برای خودرو سازان کشور است که به صدا درآمده است.

اگر در حال حاضر خودروسازی در دنیا صنعتی پیشتاز و معتبر لقب گرفته،نباید فراموش کرد که پایه های آن ریشه در قطعه سازی دارد و اگرصنعت قطعه سازی بلغزد ، خودروسازی نیز خواهد لغزیدو این در شرایطی است که رابطه قطعه سازان و خودروسازان هرچند به گفته خودشان مسالمت آمیز و همکار مدارانه است اما نباید فراموش کرد در مواقعی هم بحرانی و تنش زا نیز بوده است.
به باور کارشناسان یکی از نیازهای زیربنایی توسعه صنعتی، گریز تدریجی از نگرش پوسته ای در تولید و جهت گیری در تدوین برنامه های راهبردی زیربنایی است. ضرورت حضور خودروسازی کشور در بازارهای جهانی، داشتن توان علمی و عملی در طراحی و ساخت مجموعه قوای محرکه و انتقال قدرت است. صنعت خودروی کشور از سبک تا نیمه سنگین دارای پتانسیل بالایی در ساخت و تولید اغلب قطعات و مجموعه هاست و به پشتوانه همین توانایی ها برخی از شرکت های خودروسازی کشور توانسته اند به تولید و صادرات برون مرزی نیز دست یابند و بر معضلات ورود به بازارهای جهانی اگرچه با کمیت اندک فایق آیند ولی به منظور رقابت در بازارهای جهانی، بین دو شاخص تولید کیفی و تولید ارزان، پیچیدگی های فراوان وجود دارد که گذر از آن نیاز به توان تخصصی تولید و داشتن آگاهی از موانعی است که صاحبان برندهای شناخته شده در بازارهای اشاره شده برای تازه واردان به این عرصه ایجاد می کنند.

علاوه بر آن رانت خواران و فرصت طلبان ماهر بین المللی نیز عوامل غیررسمی و پنهانی هستند که با قدرت مانور مالی خود هر زمان که اراده کنند می توانند علیه هر بنگاه تولیدی مشکل آفرین شوند.
صنعت قطعه سازی ایران پس از گذر از روش های تولید سنتی و گرایش تدریجی قطعه سازان به بهره گیری از علوم و فنون جدید کم کم در شرف ورود به جمع قطعه سازان معتبر جهانی است.این تغییرات اگرچه، عام و فراگیر نیست ولی آنان که پیش تاخته اند، هم اکنون قطعات شان نزد انجین سازان اروپایی از مقبولیت برخوردار است.

می توان گفت که طی دهه اخیر در توسعه صنعت خودروسازی و اوج گیری کمی تولید، قطعه سازی نقش محوری را ایفا کرده است.در حال حاضر حدود دو هزار قطعه ساز کوچک و بزرگ به صورت مستقیم و غیرمستقیم با خودروسازان کشور همکاری و قطعات مورد نیاز خطوط تولید و بازار لوازم یدکی را تامین می کنند.اما متاسفانه در حال حاضر صنعت قطعه سازی کشور با تنگناهای مالی مواجه است وحتی با پیگیری های انجام شده از سوی مقامات دولتی برای دریافت تسهیلات به قطعه سازان در سال های گذشته برای حل بخشی از مشکلات این صنعت راه به جایی نبرده است و مشکلات قطعه سازان به قوت خود باقی است.

امابا وجود اینکه طی چند سال گذشته قطعه سازان بارها اظهار داشته‌اند که این صنعت نوپا و بعضاً تأثیر گذاردر صنعت خودرو به دلیل کمبود نقدینگی در آستانه ورشکستگی قرار دارد ،چرا که با توجه به رفتارهای معمول چند سال اخیر قطعه سازان ایران به گونه‌ای بوده که همواره در غیاب خودروسازان، نسبت به بدحسابی آنها انتقاد کرده و حتی کیفیت پایین قطعات تولیدی برخی خودروها را ناشی از خواسته خودروسازها عنوان می‌کردند، این در حالی است که قطعه سازان بنا به دلایلی، به مجیز گوی دو خودروساز کشور تبدیل شده‌اند. روشی که به گفته بسیاری از قطعه سازان در حالی که گوشت قطعه ساز همواره لای دندان خودروسازاست، بخش خصوصی در مواجهه با دولتی‌ها گریزی از آن ندارد.

اما مشکلات صنعت قطعه سازی فقط به مشکلات مالی ختم نمی شود چرا که با وجود اینکه چند سالي است تمام بخش هاي صنعت کشور به نوعي متاثر از کالاها، قطعات و مواد اوليه چيني شده است،گویا دامنه نفوذ اين قطعات به صنعت خودرو کشور نيز سرايت کرده است، به ويژه در سال هاي اخير استفاده از قطعات چيني در خودروهاي داخلي و سيستم خدمات پس از فروش افزايش يافته است.
شائبه تحویل قطعات چینی بی کیفیت به جای قطعات تولید داخل، از سوی قطعه سازان به خودروسازان مدتی است که نه تنها حاشیه هایی را در این صنعت به وجود آورده است.بلکه زنگ خطری نیز برای خودرو سازان کشور است که به صدا درآمده است. به طوري كه این موضوع در یک سال گذشته شکل جدی تری به خود گرفته و همه نگاهها را به سمت تامین کنندگان قطعات صنعت خودرو معطوف ساخته چرا كه بازارحدود 1200 ميليارد توماني قطعه در ايران بسيار وسوسه‌كننده بوده و سود عده‌اي در واردات قطعات بي‌كيفيت از چين براي در دست گرفتن بخشي از اين بازار است.

به نظر مي‌رسد مسيرهاي ورود قطعات چيني به كشور، مشخص و شفاف نبوده و به همين دليل‎ ‎آمار دقيقي نيز در اين زمينه وجود ندارد‎. ‎با نگاهي به بازار‎ ‎متوجه خواهيم شد حجم قطعات بي‌كيفيت چيني به شدت افزايش يافته است، در‎ ‎اين شرايط مشخص نيست چه مكانيسم‌هايي وجود دارد كه به جاي حمايت از توليد داخلي،‎ ‎قطعات بي‌كيفيت چيني به راحتي وارد كشور مي‌شود. با این حال و در چنین شرایطی و پس از آن‌که مشخص شد بخش اعظم قطعات بی‌کیفیت وارداتی در تولید خودروهای داخلی به مصرف می‌رسند.هرچند خودروسازان همواره اعلام می کنند که هيچ قطعه چيني در خط توليد شان استفاده نمي شود و قطعه سازان نيز مجاز به استفاده از قطعات چيني نيستند. ومعتقدند تا کنون موردی در این زمینه مشاهده نشده است و اگر قطعه سازی که با این شرکت طرف قرارداد است اقدام به واردات قطعات چینی کند قطعا به مراجع قانونی برای رسیدگی تحویل داده خواهد شد .اما این سؤال مطرح می‌شود که کدام خودروساز داخلی توانسته برخلاف قوانین مؤسسه استاندارد و همچنین با توجه به مخالفت‌ها و هشدارهای برخی از مسوولین با خودروها و قطعات بی‌کیفیت چینی، از این قطعات برای تولید خودروهای خود استفاده کرده و درواقع اقدام به انعقاد قرارداد با واردکننده این قطعات برای خرید آنها کند؟