گزارش صنعتگران از اوضاع تولید

صنعتگران این روزها چه اوضاعی دارند؟ «تولید، اشتغال، فروش و صادرات» یا « توقف تولید، تعدیل نیروی انسانی و کاهش فروش؟»روایت‌ها متفاوت است. در این گزارش، تولیدکنندگان سخن مي‌گويند.

تولیدکنندگان تاکنون سه استراتژی را در برابر افزایش هزینه تولید ناشی از طرح هدفمندی یارانه‌ها یعنی چانه‌زنی، کم‌فروشی یا تعطیلی کوتاه‌مدت اتخاد کرده‌اند، اما اینک برخی از آنها از توقف بلند مدت فعالیت خبر مي‌دهند.بعد از اجرا شدن طرح هدفمندی یارانه‌ها، بسیاری از کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی با افزایش هزینه‌های حامل‌های انرژی و مواد اولیه مواجه شده‌اند؛ در پی این وضعیت، کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی وارد فرآیندی جدید از هزینه‌یابی چون افزایش قیمت حامل‌های انرژی، افزایش قیمت مواد اولیه، افزایش دستمزد، افزایش نرخ مالیات بر ارزش افزوده، افزایش نرخ ارز، نقدینگی پایین، افزایش قیمت‌های جهانی و... شده‌اند.اما چه مسیری طی شده است که استراتژی‌های پیشین؛ یعنی چانه‌زنی برای برخی صنایع به نتیجه نرسید و استراتژی تولید در حداقل و تعطیلی واحدهای تولیدی و صنعتی به مرحله اجرا رسیده است؟

افزایش شدید هزینه‌ها

«احمد محسنی»، دبیر انجمن تولیدکنندگان لامپ و روشنایی با تاکید بر اینکه صنعت شرایط نامساعدی را مي‌گذراند، گفت:« قیمت حامل‌های انرژی، مواد اولیه و شیمیایی، دستمزدها و همچنین تغییر نرخ ارز ما را سردرگم کرده است و هزینه‌های صنعت را شدیدا افزایش داده است.»وی با اشاره به اینکه علاوه بر هزینه‌های داخلی قیمت‌های جهانی از سوی دیگر فشار مي‌آورد، توضیح داد: «هزینه‌های تولید درعرصه داخلی و جهانی، همزمان به صنعت و واحدهای تولیدی فشار مي‌آورند؛ به طور مثال ما، در سال گذشته فسفر را از چین برای هر کیلو 39 دلار مي‌خریدیم، اما امسال، چین آن را 360 دلار به فروش مي‌رساند و تا به ایران برسد، 500 دلار مي‌شود.»
سیاست عدم جوابگویی

دبیر انجمن تولیدکنندگان لامپ و روشنایی تصریح کرد:« منطقی است که دولت اجازه افزایش قیمت‌ها را بدهد، اما با سیاست تثبیت قیمت‌ها و طولانی کردن زمان پاسخگویی یا سیاست عدم جوابگویی، در عمل صنایع را به سمت تعطیلی پیش مي‌برد. تنها افزایش قیمتی که به ما داده‌اند، موافقت با 10 درصد ناشی از هزینه‌های مواد اولیه مستقیم بوده است که این افزایش نیز پایین‌تر از میزان افزایش هزینه‌های مواد اولیه مستقیم است.»

تثبیت قیمت‌ها قانونی نیست

وی با بیان اینکه تثبیت قیمت‌ها قانونی نیست، افزود:« هدف این بود که قیمت‌ها از سوی بازار تعیین و آزادسازی قیمت‌ها صورت بگیرد، اما دیده شد که قیمت کالاهای صنعتی و تولیدی افزایش متناسب با هزینه‌ها نداشته است.»

نگرانی وجود ندارد!

دبیر انجمن تولیدکنندگان لامپ و روشنایی توضیح داد که به نظر مي‌رسد نگرانی‌ای از تعطیلی و کاهش تولید کارخانه‌ها وجود ندارد و تقاضای بازار با اجناس قاچاق و بی‌کیفیت پوشش داده مي‌شود.«محسنی» افزود:« کارخانه‌ها از سال گذشته تا الان پایین‌تر از ظرفیت خود تولید کرده‌اند و برخی از آنها تعطیل شده‌اند. پیش از این مشکل کالاهای قاچاق بود که نظارتی بر آن صورت نگرفته است و الان هزینه‌هایي چون قیمت حامل‌های انرژی، مواد اولیه و شیمیایی، دستمزدها و افزایش نرخ ارز نیز بر آن افزوده شده است.»

وی در پایان گفت: «برخی از کارخانه‌ها تعطیل شده‌اند و برخی دیگر نیز پایین‌تر از ظرفیت تولید و در حداقل تولید مي‌کنند که خود نیز شکلی از تعطیلی است.»

افزایش قیمت‌ها کافی نیست

اما «ولی الله داوودآبادی»، دبیر انجمن صنایع تولید و صادرکنندگان کنسانتره و آبمیوه ایران روایت دیگر از اوضاع صنعت دارد. وی به طور قطعی از تعطیل شدن واحدهای تولیدی خبر نمي‌دهد. وی در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه صنعت آبمیوه و کنسانتره به دلایلی در وضعیت کنونی شرایط متفاوتی با صنایع دیگر دارد، توضیح داد:« از اول بهمن تولید ما شروع مي‌شود و فروش تا شهریور ماه بیشترین میزان را دارد. در فصول دیگر نیز به تناسب فصل میوه‌های مختلف تولید وجود دارد و تعطیلی کمتر است و در طول فصل نیروی کارش را حفظ مي‌کند.»دبیر انجمن صنایع تولید و صادرکنندگان کنسانتره و آبمیوه ایران افزود:« اما این به این معنا نیست که شرایط خوبی وجود دارد. قرار بود که قیمت‌ها به تناسب هزینه‌ها افزایش یابد، اما در عمل فقط 10 درصد افزایش قیمت داشته‌ایم که این میزان افزایش به صرفه نیست.»«داوودآبادی» ادامه داد:« صنعت آبمیوه ما به غیر از مشکلات افزایش هزینه‌ها با مشکل دیگری چون وجود آبمیوه‌های خارجی چه رسمی و چه قاچاق در بازار مواجه است که بازار را تصرف کرده‌اند.»وی با بیان اینکه در صنعت ما تعطیلی کارخانه نیز وجود داشته است، تصریح کرد:« بخشی از مشکلات این کارخانه‌ها به خود آنها برمی گردد و همه به خاطر شرایط بیرونی بر آنها نبوده است.»
آغاز زنگ خطر تعطیلی
فراتر از گزارش انجمن صنایع تولیدکنندگان کنسانتره و آبمیوه ایران، صنایع شیرینی و شکلات از جمله صنایعی است که هرچند محصولاتش به عنوان کالای ضروری در سبد خانوار قلمداد نمي‌شود، اما حدود 120 هزار نفر نیروی شاغل به طور مستقیم در این صنعت مشغول کار هستند که خود ضرورت و اهمیت توجه به این دست صنایع را به لحاظ اشتغالزایی نشان مي‌دهد. فعالان این صنعت، اوضاع صنعت را به‌گونه‌اي متفاوت تر مي‌بینند.«جمشید مغازه‌ای»، دبیر انجمن شیرینی و شکلات از تعطیل شدن واحدها در این رشته صنعتی نگران است. وی با اشاره به اینکه تعطیلی کارخانه‌ها آغاز شده است، تصریح کرد:« دو تا سه کارخانه مطرح کشور در صنعت شیرینی و شکلات تعطیل شده‌اند و در شرایط سخت اقتصادی امروز برای صنایع، با تعطیلی حدود 10 تا 15 درصد در این صنعت مواجهيم.»وی افزود:« نامه‌هایی نوشته‌ایم و در آن قید کرده‌ایم که با این روند کارخانه‌ها به سمت تعطیلی خواهند رفت. ما درخواست‌هایمان را داده‌ایم، قول‌هایی نیز دریافت کرده‌ایم، اما تا عمل فاصله زیاد است.»
قراردادها یک ماهه شده است
دبیر انجمن شیرینی و شکلات گفت: «قیمت‌گذاری دستوری در حالی که صنایع با ضرر و زیان به کار خود ادامه مي‌دهند، منطقی نیست. شرایط به گونه‌اي شده است که الان قراردادها با کارگران به یک ماه رسیده است.»
به گزارش خبرنگار ما، همزمان با ابراز نظر این مقام صنفی در خصوص قیمت‌گذاری دستوری، رييس اتحاديه كشوري قنادان با بيان اينكه قرار شده است از اين پس انجام قيمت‌گذاري براي كالاهاي ضروري باشد، گفت: «شيريني از شمول نرخ‌گذاري خارج شد.» افزایش صادرات داشته‌ایم صنایع کفش کشور از دیگر صنایعی است که طی یکی دو دهه اخیر افت و خیزهای زیادی داشته است، اما این فعالان صنعت، این روزها را چگونه سپری مي‌کنند؟«مرتضی لشکری» عضو جامعه مدیران و متخصصان صنعت کفش ایران در این باره به خبرنگار ما گفت:« هرچند ما با هزینه‌هایی مواجه شده‌ایم و هزینه‌های مبادلاتی‌مان نیز بالا رفته است، اما قابل توجه است که در چند ماه اخیر ما صادرات کفش داشته‌ایم.» اتمام دوره تولید انبوه وی افزود:« ما در دهه 80 تعطیلی کارخانه داشته‌ایم که قاچاق در این موضوع تاثیر فراوانی داشت. در شرایط کنونی تولید انبوه نیز کاهش یافته است، ولی ما این تهدید را به فرصت تبدیل مي‌کنیم و به سمت تولید متناسب با اقبال و سلایق مردم پیش خواهیم رفت.»
عضو جامعه مدیران و متخصصان صنعت کفش ایران بیان کرد:« فرصت مناسبی است که صنعت کفش تولیدش را به روز کند و محصولاتی که متناسب با سلایق مردم و قابل فروش باشد، تولید کند؛ این امر باعث مي‌شود که محصولات نیز روی دست نماند.»
در جست‌وجوی کارگر از سوی دیگر، «منبع چی» نایب رييس اتحادیه تولیدکننده‌های آجر با بیان اینکه کارگرهای ما فصلی هستند و در حدود چهار پنج ماه کار مي‌کنند، گفت: «الان با کمبود کارگر مواجهیم، نه به دلیل تولید بالا، بلکه به صرفه نبودن کار برای آنها.»نایب رييس اتحادیه تولیدکننده‌های آجر با تصریح اینکه هزینه‌ها به میزانی بالا رفته است که کارخانه‌های آجرپزی دیگر نمي‌توانند ادامه دهند، توضیح داد: «هزینه‌ها افزایش یافته است، اما اجازه داده نمي‌شود که قیمت‌ها افزایش یابد. به لحاظ اقتصادی آیا این منطقی است؟ الان حدود 40 تا 50 درصد کارخانه‌هایمان دیگر تولید ندارند.»
وی ادامه داد:« نگاه دولت به این صنف ادامه کار با تکنولوژی جدید و بالا است که درست است، اما آیا این نگاه نباید زمینه‌هایش مهیا شود.»به نظر کارشناسان، سرعت وارد آمدن شوک‌های سیاستگذاری و سیاستگذاری‌های تاثیر‌گذار بر تولید و صنعت با سرعت پاسخگویی وحمایت از آنها هماهنگ نیست.
تدبیر بعد از عمل نمي‌تواند راه چاره‌اي برای اقتصاد کشور باشد، زیرا صنایع و تولید حرکت‌هاي روزانه دارند و پاسخگویی روزانه را مي‌طلبد. صنعتگران مي‌گویند:«باعدم پاسخگویی یا طولانی کردن پاسخگویی مسوولان به تقاضای افزایش قیمت‌ها متناسب با هزینه‌ها باعث لطمه‌های جبران ناپذیری به تولید و صنعت شده است. تسریع در تصمیم گیری شاید نتواند آب از جوی رفته را بازگرداند، اما به طور قطع جلوی هزینه‌ها را خواهد گرفت.»