سرپرستی که بهبهانی را روسفید کرد!

افت پیشرفت پروژه‌ها و عدم تمایل بیشتر برای سرمایه گذاری در بخش حمل و نقل، از دستاوردهای سرپرستی علی نیکزاد در وزارت راه است. بررسی عملکرد چند ماهه نیکزاد در وزارت راه نشان می‌دهد این وزارتخانه با افت خروجی و مدیریتی بیشتری حتی نسبت به دوران وزارت بهبهانی روبرو شده که البته می تواند نتیجه طبیعی اداره شدن یک وزارتخانه با سرپرستی نیم بند وزیر یک وزارتخانه دیگر باشد.

نیکزاد این روزها به عنوان گزینه احمدی نژاد برای پست وزارت  دو وزارتخانه مسکن و راه وترابری مطرح است و نمایندگان مجلس با این تصمیم احمدی نژاد که وزرای وزارتخانه‌های ادغام شده بدون رای اعتماد مجدد مجلس وزیر بشوند، مخالفت کرده اند. یکی از دلایل مخالفت مجلسیون تردید در صلاحیت گزینه‌های پیشنهادی رئیس جمهور برای چرخاندن وزارتخانه های ادغامی است. گزارش پیش رو تا حدود زیادی اعتبار و درستی اصرار نمایندگان برای کسب رای اعتماد مجدد وزیران از مجلس نشان می‌دهد.

افت شدید پیشرفت پروژه های اجرائی وزارت راه

بررسی هاحاکی از افت پیشرفت و تعطیلی برخی پروژه های اجرایی راه و راه آهن طی مدت سرپرستی نیکزاد است. در تمامی پروژه ها پیشرفت های 3 درصد ماهانه به صفر رسیده است. این امر موجب نارضایتی مردم و نمایندگان شده و با توجه به تعطیلی کارگاه‌های پیمانکاری، شروع مجدد آنها مستلزم هزینه و زمان مضاعف است.

این پیمانکاران دلایل افت شدید پیشرفت و اجرای پروژه ها و تعطیلی کارگاههای راهسازی را عدم اعتمادشان به تیم مستقر در راس وزارت راه و دلسردی مجریان و مدیران اجرائی وزارت راه عنوان می کنند.

یکی از دلایل مخالفت مجلسیون تردید در صلاحیت گزینه‌های پیشنهادی رئیس جمهور برای چرخاندن وزارتخانه های ادغامی است. گزارش پیش رو تا حدود زیادی اعتبار و درستی اصرار نمایندگان برای کسب رای اعتماد مجدد وزیران از مجلس نشان می‌دهد.

عدم تمایل ورود سرمایه گذاران بخش حمل و نقل به پروژه های زیرساختهای کشور

با توجه به انعقاد تفاهم نامه ها و قراردادها  برای حضور بخش خصوصی در اجرای پروژه های ریلی و آزادراهی به طول 1700 کیلومتر و با توجه به جو بی اعتمادی به تیم حاضر و نوع برخوردهای ایجاد شده، برخی تفاهمات و قراردادها عملیاتی نشده و حتی تعدادی از آنها که کلنگ زنی شده بود، به حالت تعلیق درآمده است. از جمله این پروژه ها می توان به آزادراه اصفهان- شیراز، سیرجان- بندرعباس، تبریز- مرند و پل زال اندیمشک که با پیشرفت 15درصد  یکباره متوقف و ماشین آلات از پروژه ها خارج شده اند اشاره کرد. این مسئله حتی در پروژه هایی که باید در پایان فروردین و اردیبهشت به بهره برداری می‌رسید، نظیر کنارگذر شمالی مشهد نیز مشاهده می شود.

افتتاح و تبلیغات

بررسی ها نشان می دهد نیکزاد با حضور در وزارت راه، بهره برداری از پروژه های تمام شده را متوقف و اعلام کرد کلیه پروژه های قابل افتتاح باید در3 ماه آینده افتتاح شوند و افتتاح بسیاری از پروژه هایی که 97درصد آنها انجام شده بود متوقف شد.

البته با توجه به ضرورت بهره برداری از تعدادی از پروژه های تمام شده و بنا به نیاز منطقه و اصرار نمایندگان و مدیران وزارت راه، تعداد زیادی از این پروژه ها در قالب هدیه نوروزی این وزارتخانه جهت استفاده مردم در ایام عید افتتاح شد. پروژه هایی نظیر 180 کیلومتر مسیر سیرجان به بندرعباس و یا تونل تنگه زاغ و یا بزرگراه قم به گرمسار، پروژه دوبانده کردن رودهن به فیروزکوه و یا همدان به بیجار از جمله پروژه هایی است که مقاومت سرپرست وزارت راه در عدم بهره برداری از آنها جهت استفاده بعدی تبلیغاتی از آنها به نتیجه نرسید. هم اکنون نیز با نزدیک شدن به برنامه پایان دوره سرپرستی، تمام پروژه هایی که مطابق اعلام رسمی شرکت ساخت به بهره برداری رسید، در لیست نمایش تبلیغاتی افتتاحیه ها قرار گرفته و قرار است افتتاحیه های سریالی آنها آغاز شود. این موضوع با افتتاح تونل تنگه زاغ و مسیر 180 کیلومتری سیرجان- بندرعباس آغاز  شده است. نکته جالب اینکه در تیزر تلویزیونی این افتتاح، سرپرست وزارت راه ردر حال کلنگ زنی  مسیر و تونل نشان داده می‌شود! (یعنی این ساخت تونل در زمان ایشان آغاز شده است!)

نیکزاد درباره  آزادراه تهران- شمال که مورد توجه و رسانه ها و مردم است، اعلام کرده  که اتمام کامل پروژه به حداقل 25000 میلیارد تومان معادل 5/1 برابر بودجه شرکت ساخت و توسعه وزارت راه و ترابری و حداقل معادل شش سال دیگر زمان نیاز دارد. این در حالی است که فاز 2 و 3 این آزادراه هنوز به مرحله طراحی نهائی نرسیده است و قطعه 4 این بزرگراه  باید در عید سال 90 و قطعه 1 آن در عید سال 91 به بهره برداری می‌رسید که به دلیل افت اجرای پروژه ها ممکن نشده است.

عدم اعتقاد به فاینانس خارجی در جذب منابع مالی مورد نیاز پروژه ها

با توجه به سیاست توسعه خطوط ریلی و نیاز کشور به توسعه سالانه 1000 کیلومتر جهت تحقق اهداف برنامه و عدم وجود نقدینگی مناسب در تامین اعتبار مورد نیاز، مذاکرات و توافقات اولیه ای  با کشور چین در خصوص فاینانس پروژه های ریلی منعقد شده، اما به دلیل تغییر مدیریت در وزارت راه و عدم اعتقاد تیم حاکم به فاینانس خارجی پروژه ها، برخی مذاکرات، توافقات و قراردادهای منعقده مسکوت مانده و کار بلاتکلیف رها شده است. این موضوع باعث شده که در اعتبارات داخلی نیز برای پروژه های قابل فاینانس، اعتبار داخلی برای سال 90 در نظر گرفته نشود.

عدم تمایل و رضایت بدنه وزارت راه به همکاری با تیم موجود

با توجه به پیشینه قبلی تعدادی از مدیران تازه منصوب شده و سوابق قبلی آنها چه به عنوان پیمانکار وزارت راه و چه به عنوان مدیران اجرایی و همچنین عدم مقبولیت عملکردی چند ماه گذشته، نوعی تضاد بین بدنه اجرایی و فنی وزارت راه و راس مجموعه تصمیم گیری به وجود آمده است. برخی از موارد زیر عبارت است از :

1.    اختلاف فاحش در بسیاری از تصمیمات قائم مقام وزارت راه با سرپرست مربوطه، به گونه ای که سرپرست وزارت راه در چند مرحله در خصوص عزل و نصب ها اعلام نموده است هیچ گونه قدرتی جهت مقابله با تصمیم قائم مقام را نداشته و یا در برخی از تصمیمات به دلیل دوگانگی نقطه نظرات سرپرست وزارت و قائم مقام مربوطه، مدیران اجرائی در تصمیمات مردد و بلاتکلیف مانده اند.

2.    پیشینه اجرائی و عملکرد گذشته برخی از منصوبان جدید وزارت راه در مسئولیت های قبلی این وزارتخانه و عدم رضایت از نوع رفتار و یا عملکرد باعث دلسردی پرسنل وزارت راه  شده است.

3.    با توجه به اینکه قائم مقام وزارت راه قریب 14 پروژه اجرائی به صورت پیمانکار تا قبل از انتصاب در اختیار داشته، نوع برخورد او با کارمندان زیردست و مدیران اجرائی بر اساس سوابق ذهنی و مطالباتی است که در دوره پیمــانکاری با آنها برخورد داشته و برخی مدیرانی که به هر دلیل با این پیمانکار برخورد اجرائی داشته اند، به اشکال مختلف مورد بی مهری و یا حذف از سیستم قرار گرفته اند.

برخورد با عوامل اجرائی پروژه نصب دوربین های نظارت کارگاهی - سیستم ثبت هواشناسی در راهها و یا افزایش ظرفیت اتوبان تهران- کرج از مواردی می باشد که به تشخیص کارشناسان متوقف و این موضوع باعث برخورد قائم مقام وزارت راه با عوامل و پرسنل مربوطه پس از انتصاب ایشان در این منصب شده است.

واگذاری سرمایه های وزارت راه برای اهداف پروژه مسکن مهر

مدیریت جدید در جهت شناسایی زمین های وزارت راه جهت پیشبرد مسکن مهر به گونه ای عمل کرده که اخیراً اراضی متعلق به پروژه آزادراه تهران- شمال که به منظور پشتیبانی مالی این پروژه از سالها قبل در اختیار وزارت راه قرار گرفته، جهت توسعه مسکن مهر در نظر گرفته است و اخیراً با جدیت تمام 100هکتار از اراضی متعلق به پروژه در شهر جدید پردیس را به منظور اجرای پروژه مسکن مهر واگذار و در صدد شناسائی و واگذاری سایر اراضی بدین منظور می‌باشد.

سیاست حذف پیمانکاران بخش خصوصی و ترویج سیاست تقابل با مجلس از دیگر نتایج سرپرستی نیکزاد در وزارت راه است.

به نظر می‌رسد این عملکرد سرپرست وزارت راه این موضوع را توجیه کند که چرا برخی نمایندگان بر کسب رای اعتماد مجدد وزیران وزارتخانه های ادغام شده تاکید دارند.