Fa
En
نقدينگي سرگردان امسال از اولين روزهاي بهاري، دو بازار سكه و ارز را نشانه گرفت و همين هجوم تقاضا هم باعث شد تا قيمت‌ها سر به فلك بكشد و رشد بازده سرمايه‌گذاري هم مثل هميشه فعالان ديگر بازارها از بورس گرفته تا ساخت‌و‌ساز را به سوي خود كشاند. در چنين شرايطي، رشد قيمت‌ها چه در بازار سكه و چه در چهارراه استانبول، چندان دور از ذهن نبود هرچند كه ركوردهاي ماه‌ها و روزهاي بعد توانست بيش از آنكه انتظار مي‌رفت، همه را غافلگير كند. سكه يك ميليون توماني و دلار دوهزار توماني، اتفاق‌هاي ساده‌اي در بازار ارز و سكه نبودند و به همين دليل هم وقتي نرخ‌ها از محدوده قابل پيش‌بيني پا فراتر گذاشتند، كاسه صبر بانك‌مركزي لبريز شد و براي چندمين‌بار آستين‌ها را بالا زد. متولي كه دست‌كم امسال هر زمان براي مهار قيمت‌ها دست به كار شد در فاصله زماني كم، نتيجه عكس گرفت از افزايش قيمت‌هاي دولتي ارز در اوايل سال گرفته تا عرضه‌هاي ارزان سكه در شعب بانك ملي. اما دلار دوهزار توماني موضوعي نبود كه بانك‌مركزي بتواند به‌راحتي از كنار آن بگذرد به خصوص كه خود اين بانك هم متهم بود چندان از رشد قيمت‌ها ناراضي نبوده و مبلغ قابل‌توجهي از اين اختلاف قيمت‌ها به حساب خزانه واريز كرده است.
سياست‌هايي كه موثر نبود
نتيجه اينكه، قيمت‌هاي مصوب به معامله‌گران رسمي يعني صراف‌ها ابلاغ شد بعد هم نوبت به خط‌ونشان كشيدن براي دلال‌ها رسيد. پاي نيروي انتظامي و قوه‌قضاييه كه به ميان آمد دلال‌ها محتاط‌تر شدند و صراف‌ها بيكار، اما اين همه به معناي رفتن دلال‌ها، تخته شدن بازار سياه و تك‌نرخي شدن بازار ارز نبود و در مورد سكه هم، وضع بر همين منوال بود. عرضه‌هاي ارزان در بانك‌ها و صف‌هاي كيلومتري فقط براي مدت محدودي توانست نبض بازار را به دست بانك مركزي بدهد به اين ترتيب با قد كشيدن دلار و همزمان رشد نرخ‌هاي جهاني، قيمت سكه از يك ميليون تومان هم گذشت و تدابير تازه بانك مركزي از جمله پيش‌فروش و افزايش نرخ سود بازار رقيب يعني بازار پول هم اگرچه توانست قيمت‌ها را تا حدودي مهار كند اما اين عقب‌نشيني به معناي بازگشت به نرخ‌هاي گذشته نبود. نتيجه هم اينكه در بازار ارز صراف‌ها يا خانه‌نشين شده‌اند يا به صنف دلال پيوسته‌اند يا در مغازه‌هايشان منتظر تزريق ارز به قيمت جالب هزارو۲۲۶ توماني هستند، اتفاقي كه با وجود وعده بانك مركزي هنوز رخ نداده است.
بازار سكه به دنبال دلار
در بازار سكه هم عقب‌نشيني سكه در كانال ۸۰۰ هزار تومان ادامه دارد اما پيش‌بيني‌ها كماكان از رشد قيمت‌ها در روزهاي باقيمانده از سال و حتي روزهاي پيش رو در سال ۹۰ خبر مي‌دهد.مهدي تقوي، كارشناس اقتصادي معتقد است التهاب اخير بازار ارز و سكه اشتياق سفته‌بازانه بسياري را برانگيخت. انگيزشي كه ذاتا حاوي تلاش براي كسب سود كوتاه‌مدت بود. به عبارت ساده‌تر، تحليل رفتار سفته‌بازان، به ماهي‌گيري از آب گل‌آلود مي‌ماند اما اين كسب سود از نظر تقوي قابل دفاع نيست چون نوعي سوداگري كوتاه‌مدت به شمار مي‌رود و سرمايه‌گذاري بلندمدت را تضعيف مي‌كند. البته در شرايطي كه بازدهي بازار سهام و نرخ سود سپرده‌گذاري در بازار پول پايين‌تر از نرخ تورم بود و به دليل مشكلاتي كه براي بخش توليد رخ داده، فضاي اقتصادي آماده تحميل يك شوك از سوي مأمني تازه براي كسب سود بود.به گفته او در چنين شرايطي علايم كافي از بازار ارز و سكه صادر شد اما فضاي سفته‌بازي، فضاي «بازار گرمي» است. بنابراين نه تنها بخش‌هاي مولد اقتصاد از رونق سوداگري آسيب مي‌بيند، بلكه گاه نرخ‌هاي حبابي شكل مي‌گيرد. تقوي تاكيد كرد: اين نرخ‌ها بيشترين آسيب را به پس‌اندازهاي خرد غيرحرفه‌اي‌هاي تازه‌وارد به بازار ارز و سكه مي‌زند. گذشته از اين، اين حباب، آرام‌آرام بازارهاي ديگر را نيز تحت تاثير خود قرار مي‌دهد. اين كارشناس اقتصادي تاكيد كرد: علايم غلط بازار سكه و به‌خصوص ارز، آن‌گونه كه در حال حاضر نيز قابل لمس است، بهانه لازم را براي ورود شوك قيمتي پس از حصول آرامش نسبي يا كوتاه‌مدت در بازار ارز و سكه به ساير بازارها همچون كالا و خدمات فراهم مي‌كند. او يادآور شد: گذشته از اين شوك رواني، گراني ارز و سكه براي عموم مردم اين است كه احساس مي‌كنند ارزش دارايي‌هايشان به سرعت در حال نزول است. بنابراين تلاش مي‌كند كه ارزش دارايي‌هاي خود از جمله مسكن را بالاتر ببرند. به هر حال در چنين شرايطي كه اوضاع بازار ارز و سكه چندان بسامان به نظر نمي‌رسد هركس دستي بر آتش دارد، نظر تازه‌اي براي بهبود اوضاع ارايه مي‌كند.
طرحي كه وتو شد
چندي پيش رامين پاشايي‌فام، مديرعامل بانك سپه در هفته‌هاي گذشته از ارايه طرح‌هاي جديد براي كنترل و ساماندهي بازار ارز و سكه توسط اين بانك خبر داد و گفت: اين بانك پيشنهاد سازماندهي اين بازارها را به بانك مركزي ارايه كرده كه مورد موافقت قرار گرفته است. او وعده داد با اجراي اين طرح كه جزييات آن در آينده نزديك اعلام مي‌شود بازار ارز و سكه با قدرت كامل كنترل خواهد شد. اما روابط عمومي بانك مركزي بعد از چند روز سكوت تصميم گرفت نسبت به اين طرح واكنش نشان بدهد. روابط عمومي بانك مركزي اعلام كرد: طرح ارايه شده توسط مدير عامل بانك سپه مربوط به مسكوكات طلا بوده و هيچ ارتباطي به ساماندهي بازار ارز ندارد. بر اساس روابط عمومي بانك مركزي اين طرح در بانك مركزي مورد بررسي قرار گرفته و پس از رفع موانع اجرايي و اعمال برخي ملاحظات با تكيه بر نقطه‌نظرات كارشناسي بانك مركزي، مورد تاييد واقع شده است. اين اطلاعيه مي‌افزايد: بررسي و استفاده از نقطه‌نظرات بانك‌ها، كارشناسان اقتصادي و استادان همواره در دستور كار اين بانك است و پس از بررسي به همراه توصيه‌هاي كارشناسي اين بانك به مراجع مربوط اعلام مي‌شود. اما واقعيت اين است كه نه تنها اكثريت اين كارشناسان بلكه نمايندگان مجلس هم معتقدند تلاش‌هاي دولت و بانك مركزي دست‌كم در ميان و بلندمدت نتيجه نخواهد داد.
تلاش بيهوده
جعفر قادري، عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به اينكه دولت هرچه تلاش كند نمي‌تواند نرخ دلار را به قيمت قبلي برگرداند، گفت: اين نتيجه اشتباهات بانك مركزي و دولت است. قادري اظهار داشت: با توجه به اينكه نرخ دلار در ماه‌هاي اخير افزايش داشته به نظر مي‌رسد دولت هرچه تلاش كند نمي‌تواند نرخ دلار را به قيمت قبلي برگرداند و منطقي نيز به نظر نمي‌رسد. وي درخصوص آشفتگي اخير بازار ارز و غيرعادي بودن شرايط عنوان كرد: اجراي سياست‌هاي غلط عمدي يا غيرعمدي، مشكلات فعلي را به وجود آورده و در واقع باعث شده كه اكنون دلار به هزار و 700 تا هزار و 800تومان برسد و دولت نتواند آن را كاهش دهد. اين نماينده مجلس تاكيد كرد: به نظر مي‌رسد تقاضاي سفته‌بازي‌هاي بازار ارز باعث شده تا اكنون دلار هزارو 700توماني را داشته باشيم. وي گفت: با تداوم و اصلاح سياست‌ها و اعتماد از تامين ارز و روال واردات كالا و پاسخگويي به انتظارات متقاضيان مي‌توان نرخ را در حد مناسبي تثبيت كرد قادري درخصوص تفاوت بالاي نرخ بازار آزاد و نرخ دولتي، اظهار داشت: اين نتيجه اشتباهاتي است كه در بازار ارز و بازار پولي توسط بانك مركزي و دولت ايجاد شد و متاسفانه سود سپرده و اوراق مشاركت هم متناسب با نرخ تورم تعديل نشد.
ثبت نظر