خطر ماده جایگزین سرب در بنزین برای انسان و محیط‌زیست

رئیس سابق محیط زیست شهر تهران گفت: ماده جایگزین سرب در بنزین نه تنها درای پتانسیل آلودگی محیط‌زیست است بلکه بر انسان نیز اثرات سوء دارد. 

شینا انصاریی افزود: جایگزین سرب در بنزین (متیل ترسیو – بوتیل اتر) یک ماده آلی اکسیژن دار است که امروزه در ایران و برخی کشورهای جهان به صورت گسترده در بنزین بدون سرب استفاده می‌شود. در ابتدای انتخاب و استفاده از این ماده در سوخت مزایای زیست‌محیطی آن مورد توجه بود ولی اکنون پس از گذشت چند سال از مصرف آن در دنیا مشخص شده است که این ماده دارای امکان تاثیرات سوء روی انسان بوده و دارای پتانسیل آلودگی محیط زیست است.

به گفته وی، انسان از سه طریق خوردن یا آشامیدن‌، اشتنشاق و تماس پوستی می‌تواند در معرض جایگزین سرب قرار گیرد و سلامتی او تهدید شود که از این بین بلع مهمترین راه ورود این ماده به بدن انسان است و عمدتاً از طریق آشامیدن آب آلوده انجام می‌شود، ضمن آنکه استحمام با آب گرم آلوده نیز فراریت آن را افزایش داده و باعث استنشاق این ماده می‌شود.

انصاری اظهار داشت: تاثیرات این ماده روی بدن به دو قسمت سرطانی و غیر سرطانی تقسیم می‌شود که به دلیل زمان نسبتاً کوتاه از آغاز مصرف گسترده این ماده اگرچه تحقیقات و مطالعات کافی برای برسی تاثیرات سرطان‌زائی در انسان انجام نشده ولی این موضوع هنگامیکه حیوانات آزمایشگاهی به صور مختلف در معرض مقادیر بالای جایگزین سرب قرار گرفتند اثبات شد.

وی افزود: در مورد تاثیرات غیر‌سرطانی این ماده، از مهمترین و شایع‌ترین عوارض تنفس آن در انسان سردرد ،سرگیجه، تهوع، آلرژی و مشکلات تنفسی است و در مواردی مانند تاثیر روی ژنتیک‌، تولید مثل و رشد اطلاعات بسیار محدود است‌.

به گفته انصاری، به طور کلی این ماده با خصوصیات خود شامل تاثیر روی سلامتی انسان توانایی بالای حرکت در منابع آب و خاک، مقاومت به تخریب طبیعی و حلالیت بالا قادر است از مسیرهای مختلف وارد منابع آبی شده و در آن حضور داشته و مدت زیادی در آن مانده و باعث آلودگی منابع آب شود.

انصاری تصریح کرد: آلودگی آب‌های زیر زمینی به این ماده یکی از مهمترین جنبه های زیست محیطی ماده جایگزین سرب تلقی می‌شود زیرا بیش از 90% آب شهرها و حدود 40% آب مورد نیاز بخش کشاورزی در جهان از این منابع تامین می‌شود و این آبها به طور مستقیم و غیر‌مستقیم می‌تواند به مصرف انسان رسیده و روی سلامتی او تاثیر گذار باشد.

به اعتقاد وی، با توجه به مصرف ماده جایگزین سرب در ایران قبل از آنکه این ماده به یک معضل زیست‌محیطی تبدیل شود بایستی با مطالعات و تحقیقات کافی راهکارهای مناسب مصرف و عدم مصرف آن مشخص شود که یافتن جایگزین مناسب برای این ماده از مهمترین این راهکارها است هم اکنون در بعضی از کشورهای جهان از برخی از انواع الکل‌ها به عنوان جایگزین این ماده در بنزین استفاده می‌شود.