بازگشت ساندیس

این روزها «ساندیس» به شدت خبر ساز شده است. سایت‌های ورزشی گرفته تا گزارش‌های اقتصادی مرکز امار ایران  و بانک مرکزی مملو از گزارش‌هایی در مورد ساندیس شده است. سایت‌های ورزشی می نویسند که مدیرعامل یک باشگاه ورزشی برای حضور هوداران در مسابقات این تیم از ابزار توزیع ساندیس میان مردم بهره گرفته است. این موضوع با تمسخر شدید رسانه‌ها همراه شده بود ولی تاثیری در پرونده ساندیس نداشت. گزارش‌های رسمی بانک مرکزی نشان می دهد که در سال 1389 میزان تولید نوشیدنی‌ها و بخصوص ساندیس در کشور افزایش داشته است. این خبر در شرایطی شگفتی فعالان صنعت غذایی را به همراه داشت که تا میانه سال 1388 اصلی ترین کارخانه‌های تولیدکننده ساندیس در استانه ورشکستگی قرار گرفته بودند. براساس انچه از سوی رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن اعلام شده بود، ساندیس تا میانه سال 1388 دیگر محصولی مهم در صنایع غذایی کشور نبوده است ولی در سال 1389 این نوشیدنی نسبتا «منسوخ» شده به عنوان یک کالایی پرمصرف معرفی شد.

آمارها چه می گویند؟

گزارش بانک مرکزی نشان می دهد تولید نوشیدنی‌های خوراکی که ساندیس در صدر آن قرار داد در آذر ماه سال 1389 به قیاس اذر ماه سال 1388 بیش از 25.5 درصد رشد داشته است. ابان ماه هم شرایط تولید چنین محصولاتی بسیار مناسب بوده است. براساس گزارش بانک مرکزی تولید اینگونه محصولات در آبان ماه سال 1389 به نسبت ابان ماه سال 1388 بیش از 25.2 درصد رشد داشته است. این درحالی است که در ابان ماه سال 1388 در قیاس با مدت مشابه در سال 1387 تولید این نوع نوشیدنی تنها 5 درصد رشد داشته و در همین سال میزان تولید در قیاس با ماه قبل تر4 درصد کاهش داشته است ولی به نظر می رسد که روزهایی خوب ساندیس در سال 88 و 89 آغاز شده باشد. براساس آمار بانک مرکزی در مهرماه سال 89 هم میزان تولید در قیاس با مهرماه سال 88 بیش از 19 درصد رشد داشته است. این رقم برای سال 88 به نسبت 87 تنها 5 درصد بوده است.

 همین شاخص‌ها نشان می دهد در شهریور ماه سال 89 میزان تولید در قیاس با شهریور ماه سال 88 حدود 20 درصد افزایش داشته است. مرداد ماه هم اگرچه ماه پرفروغی برای تولید نبوده است ولی در مرداد ماه سال 89 میزان تولید 13.2 درصد بیش از مرداد ماه سال 88 بوده است. در تیرماه سال جاری میزان تولید 12.1 درصد بیش از تیرماه سال 88 بوده است. خرداد ماه سال 89 هم تولید چنین نوشیدنی‌هایی به 12.5 درصد بیش از سال 88 بوده است. نکته جالب در این امار به ماه فرودین مربوط می شود. در فرودین سال 88 میزان تولید 33.8درصد بیش از سال 87 بوده است ولی در فرودین سال 89 بازهم میزان تولید در قیاس با سال 88 کاهش پیدا کرده و رقم تولید5 درصد کاهش داشته است.

خط تولید ساندیس چنداست؟

هرچند که ساندیس سازی صنعتی رو به افول بوده است ولی اوج گیری در تولید چنین نوشیدنی سبب شد تا بازهم بازار فروش کارخانه‌هایی تولیدکننده رونق بگیرد. براساس انچه از سویی یکی از تولیدکنندگان مطرح این محصول اعلام شده یک خط تولید ساندیس که توان تولید 6 هزار بسته ساندیس در هر ساعت را داشته باشد در حال حاضر به قیمت 600 میلیون تومان به فروش می رسد. همین خط در سال 87 به بهای 400 میلیون تومان فروخته می شد. صنعت «ساندیس» سازی مخاطبان جدیدی پیدا کرده است و به نظر  می رسد که مشتری‌هایی تازه زمینه‌ها را برای اوج گیری تولید مهیا کرده باشند.

هدایتی ساندیس می دهد؟

در میان تولیدکنندگان ساندیس نام چند کارخانه مهم به چشم می خورد. پس از فراگیر شدن نوشیدنی‌های نسبتا مدرن تر مانند اسانس‌ها و همچنین نوشیدنی‌های متنوع بدون الکل خارجی، ساندیس از سبد مصرف بسیاری از ایرانیان خارج شد. در ایران بسیاری «ساندیس» را یک برند می دانند درحالی این نوشیندنی، نام یک شیوه تولید است. «ساندیس» نوشیندی است که با استفاده از اسانس‌های استاندارد خوراکی  تولید می شود.

کارخانه‌های مختلفی نیز «ساندیس» را تولید می کنند. در میان کارخانه‌های ایرانی یک تولیدی در ارومیه بیشترین سهم را در تولید این نوشیندنی در اختیار دارد. این کارخانه حاضر نشد تا گزارشی از امارهای تولیدی خود در سال 1388 و 1389 ارائه دهد ولی منابع مطلع اعلام می کنند که کارخانه مذکور در سال 1387 در استانه توقف خط تولید «ساندیس» خود بوده است ولی در سال 1388 و 1389 خط تولید را با تیراژه هر ساعت 6 هزار «ساندیس» همچنان پایدار نگاه داشته است. یکی از دلایل گسترش فعالیت‌های این کارخانه و دیگر تولیدکنندگان «ساندیس» خریدهای عمده از این کارخانه‌ها بوده است. سایت‌های ورزشی در میانه سال 1389 خبر می دادند که باشگاه‌های فوتبال استیل اذین و همچنین ذوب آهن اصفهان به صورت انبوه برای هوداران خود «ساندیس» خریداری کرده اند.

 این تقاضایی جدید در شرایطی در  بازار این محصول ایجاد شده بود که کمی پیش تر تولیدکنندگان صنایع غذایی خط‌های تولیدی کارخانه‌های خود را از حرکت انداخته بودند. هوداران باشگاه پرسپولیس تهران در آستانه بازی این تیم با استیل آذین در وبلاگ گروهی خود نیز نوشته بودند:« هدایتی مشوقان ساندیسی استخدام می کند.» چنین کنایه‌هایی به یکی از متمول ترین باشگاه‌های فوتبال کشور بیش از آنکه در فضایی رسانه‌های ورزشی مورد توجه قرار گیرد، نظر فعالان اقتصادی را به سویی خود جلب کرد.

تقلب به سبک ساندیسیاما ساندیس حاشیه‌های بسیاری نیز دارد. براساس گفته‌های رئیس انجمن تولیدکنندگان اب میوه این نوشیدنی با ابهام بزرگی در قیمت گذاری مواجه است. در شرایطی که بهایی ثبت شده برروی هر بسته ساندیس 150 تومان ذکر شده این نوشیدنی به قیمت 80 تومان هم فروخته می شود. هزینه‌های پایین تولید و کیفیت مبهم این نوشیدنی سبب شده تا تولیدکنندگان فرصت مناسبی را برای مانور قیمتی پیدا کنند. برروی بسته‌های ساندیس ذکر شده که در این نوشیدنی 20 درصد اب میوه موجود است ولی دبیرانجمن صنایع کنستانتره ایران خبر می دهد که هیچ ساندیس ایرانی چنین میزان اب میوه ای ندارد. براساس توضیحاتی که او ارائه می دهد به نظر می رسد که استفاده از ساندیس عاقبت خوشی برای مصرف کنندگان آن نداشته باشد.