خواب شهرك هاي صنعتي در سال توليد ملي!

موضوعي که مي‌تواند در سال «توليد ملي و حمايت از سرمايه ايراني» به زيان کشور تمام شود. اين گزارش نگاهي دارد به آن چه که امروز در شهرک هاي صنعتي استان تهران مي‌گذرد. مبناي آن هم اطلاعاتي است که شرکت شهرک هاي صنعتي استان تهران در وب سايت خود قرار داده. اين اطلاعات هر چه که باشد ، مشتي است نمونه خروار از شهرک هاي صنعتي کشور .

عصر ايران - مسعود يوسفي، خيابان هايي عريض و طويل، سوله هايي عظيم الجثه به رنگ هاي مختلف، سروصداي کاميون ها و ماشين هاي بارکش، فعاليت کارخانه ها، کارگراني که در مسير رفت و برگشت به سوله ها هستند و دست آخر محصول نهايي که از يک «شهرک صنعتي» بيرون مي‌ايد. اين ها تصاوير ذهني هر کسي مي‌تواند باشد از يک شهرک صنعتي که به ديدن فيلم هاي کلاسيک مربوط به انقلاب صنعتي در اروپا علاقه دارد. اما وقتي يکي دو سال پيش براي تهيه گزارشي از يک واحد توليدي مستقر در شهرک صنعتي شمس آباد تهران ، رفتم؛ دست کم اش را بگويم خبري از اين چيزها نبود. يک شهرک دلگير و ساکت، با سوله هايي خالي که هر از چند گاهي بک نفر از آن بيرون مي‌آمد و راه خيابان هاي پر از گرد و خاک را در پيش مي‌گرفت. پيش از اين شنيده بودم که بزرگ ترين واحد هاي صنعتي ايران در پايتخت کشور قرار دارد و به همين دليل انتظار ديگري از شهرک هاي صنعتي به عنوان قطب توليد محصولات توليدي ايران داشتم. وقتي به آمار و اطلاعات ارائه شده از وضعيت شهرک هاي صنعتي استان تهران مراجعه کردم ، متوجه دليل اين خاموشي و به اصطلاح «خواب» شهرک هاي صنعتي شدم. حالا با گذشت دو سال از آن روزها چيز زيادي تغيير نکرده و هنوز شهرک هاي صنعتي استان تهران با کمتر از نيمي‌از ظرفيت خود فعاليت مي‌کنند. موضوعي که مي‌تواند در سال «توليد ملي و حمايت از سرمايه ايراني» به زيان کشور تمام شود. اين گزارش نگاهي دارد به آن چه که امروز در شهرک هاي صنعتي استان تهران مي‌گذرد. مبناي آن هم اطلاعاتي است که شرکت شهرک هاي صنعتي استان تهران در وب سايت خود قرار داده. اين اطلاعات هر چه که باشد ، مشتي است نمونه خروار از شهرک هاي صنعتي کشور .

پيشوا؛ ظرفيت خالي : 70 درصد

45 کيلومتر که از جاده خاوران در شرق تهران دور شويد، بعد از دو راهي «شريف آباد» 9 کيلومتر ديگر بايد برويد تا به شهرک صنعتي «پيشوا» برسيد. به گزارش عصر ايران، اين شهرک در زميني به مساحت هزار و 1150 هكتار ساخته شده ؛ 270 هکتار محوطه صنعتي دارد و از اين ميزان فقط 15 هکتار واگذار شده است. يعني 5 درصد کل زمين پيش بيني شده براي کارخانه هاي صنعتي. براي اين شهرک صنعتي مسجد، بازارچه ، آتش نشاني ، درمانگاه و باسکول «پيش بيني» شده اما هنوز «ساخته نسده». ساختمان اداري آن هم «تحويل موقت» شده است. همه اين ها به کنار ، وضعيت استقرار واحدهاي صنعتي در شهرک پيشوا از همه بغرنج تر است. در اين شهرک 30 قرارداد براي تاسيس کارخانه بسته شده که 9 کارخانه توانسته اند در پيشوا سرپا بمانند. چيزي حدود 30 درصد. پيش بيني شده که اين شهرک صنعتي 37 هزار شغل ايجاد کند اما با وجود اين 9 کارخانه توليدي ، حدود 270 نفر در شهرک صنعتي پيشوا مشغول به کارند. يک حساب و کتاب ساده نشان مي‌دهد که 7 دهم درصد از ميزان اشتغال زايي پيش بيني شده اين شهرک صنعتي ، تحقق پيدا کرده است.

خوارزمي؛ ظرفيت خالي: 70 درصد

مي‌گويند شهر «ايوان کي» در فاصله 50 کيلومتري شرق تهران ، قدمت هزاران ساله دارد و مدتي محل اقامت کيخسرو پادشاه اساطيري ايرانيان بوده است. در نزديکي هاي اين شهر کويري ، ميان دو شهرک صنعتي گرمسار و عباس آباد ، شهرک صنعتي «خوارزمي» زير نظر شرکت شهرک هاي صنعتي استان تهران فعاليت دارد.

مساحت شهرك صنعتي خوارزمي‌حدود 324 هكتار و زمين صنعتي آن 135 هكتار است. به گزارش عصر ايران، اين شهرک صنعتي، از نظر واگذاري زمين، وضعيت بهتري نسبت به شهرک صنعتي پيشوا دارد و 96 هكتار آن واگذار شده است . در وب سايت شرکت شهرک هاي صنعتي استان تهران تنها واحد توليد معروف مستقر در اين شهرک صنعتي «اطلس کيک» نام برده شده است. در شهرک صنعتي «خوارزمي» 179 قرارداد براي استقرار واحدهاي توليدي منعقد شده و 49 قرارداد به تاسيس واحد صنعتي رسيده ، يعني حدود 30 درصد قراردادها به تاسيس واحدهاي صنعتي ختم شده است. اما از آن سو براي اين شهرک صنعتي 37 هزار فرصت شغلي پيش بيني شده است که از اين تعداد تا اول آذرماه سال 90 ، تنها هزار و 7 فرصت شغلي تحقق پيدا کرده است. اين يعني 7.2 درصد از ميزان اشتغال در نظر گرفته شده براي اين شهرک محقق شده است.

شمس آباد: ظرفيت خالي : 50 درصد

معروف ترين و پر تردد ترين شهرک صنعتي استان تهران ، 40 کيلومتري جاده تهران- قم است. جايي حوالي شهر حسن آباد که «شمس آباد» نام دارد و پر است از سوله هاي رنگارنگ آبي و سفيد و قرمز که زير سقف آن ها توليد در جريان است. اين شهرک صنعتي بازمانده از دوران «سازندگي» است و عمليات اجرايي آن از نخستين سال هاي دهه 70 خورشيدي شروع شد. زمين شهرک صنعتي «شمس آباد» نزديک به سه هزار هكتار و زمين صنعتي هزار و 200 هكتار است و بيش تر آن واگذار شده. در شهرک صنعتي شمس آباد بسياري از شرکت هاي معروف ايران حضور دارند؛ از جمله بلور «نوري تازه»، «صنايع شير ايران» ، شركت «پويا خودرو»، شركت «نيمه هادي عماد» و شركت «سان الكترونيك شهير» (نمايندگي SONY) . با اين که نزديک به دو هزار قرارداد تاسيس کارخانه توليدي براي اين شهرک صنعتي بسته شده ، تنها نيمي‌از اين قراردادها به توليد رسيده و ظرفيت نيم ديگر خالي است. چنانکه براي شهرک صنعتي شمس آباد اشتغال زايي 37 هزار نفر پيش بيني شده اما 47 درصد اين ظرفيت اشتغال زايي خالي مانده و به گفته وب سايت سازمان شهرک هاي صنعتي استان تهران از اين تعداد اشتغال زايي پيش بيني شده حدود 20 هزار نفر تحقق پيدا کرده است.

پرند؛ ظرفيت خالي: 70 درصد

شهرک صنعتي «پرند» جزو معدود شهرک هاي صنعتي غرب استان تهران است که براي رسيدن به آن بايدابتدا 35 کيلومتر از شهر تهران تا رباط کريم بپيمائيد و سپس 10 كيلومتر از شهر رباط كريم به سمت جنوب جاده دور شويد . عمليات اجرايي اين شهرک ، 10 سال پيش شروع شده و مساحت آن 352 هکتار است.

در اين شهرک صنعتي شركت هايي مانند «فراسو» يا «كمپارس» فعاليت دارند و آن طور که شرکت شهرک هاي صنعتي تهران مي‌گويد بيش تر زمين هاي قابل واگذاري اين شهرک ، به متقاضيان واگذار شده و تنها 15 هکتار آن باقي مانده است. اما آمار همين شرکت از وضعيت قراردادها و ميزان واحدهاي مستقر در شهرک نشان مي‌دهد که از تعداد 443 قرارداد ، 133 واحد استقرار پيدا کرده و 70 درصد ظرفيت شهرک صنعتي «پرند»خالي است. اوضاع در اشتغال زايي اين شهرک وخيم تر است و از 37 هزار نفر اشتغال پيش بيني شده شهرک صنعتي پرند ، حدود 3هزار و 500 نفر در اين شهرک مشغول به کارند و اين يعني 89 درصد عدم تحقق اهداف اشتغال زايي در اين شهرک، آن هم بعد از گذشت 10 سال از تاسيس يک شهرک صنعتي.

نصير آباد؛ ظرفيت خالي : 50 درصد

10 کيلومتر قبل از شهرک صنعتي «پرند» يک شهرک صنعتي ديگر به نام «نصيرآباد» تاسيس شده که 262 واحد فعال توليدي دارد و ميزان اشتغال زايي آن 5 هزار و 347 نفر است. با اين که حدود نيمي‌از اهداف استقرار واحدهاي توليدي در اين شهرک برآورده شده، اما از نظر اشتغال زايي در اين شهرک صنعتي ، تنها 12 درصد اهداف محقق شده است. نکته قابل توجه آماري که شرکت شهرک هاي صنعتي استان تهران در وب سايت خود قرار داده ميزان تحقق اهدافي است که براي «کاربري » هاي اين شهرک تعريف شده است. به طور مثال سطح کاربري در نظر گرفته شده براي بخش صنايع غذايي و آشاميدني در اين شهرک حدود 30 هکتار در نظر گرفته شده، اما تنها نزديک به 30 درصد آن تحقق پيدا کرده. يا بخش صنايع الکترونيک که در اين شهرک صنعتي قرار است نزديک به 5/5 هکتار را اشغال کند اما از اين ميزان نزديک به 6 درصد تحقق پيدا کرده است. در ديگر کاربري ها نظير نساجي و پوشاک يا صنايع سلولزي نيز اين موضوع ديده مي‌شود و درصد تحقق کاربري پيش بيني شده بسيار ناچيز است.

عباس آباد؛ ظرفيت خالي: 40 درصد

شهرک صنعتي « عباس آباد» نيز در 45 کيلومتري شرق تهران واقع شده و نزديک به20 سال از تاسيس آن مي‌گذرد. در اين شهرک صنعتي انواع صنايع به مانند صنايع فلزي و ريخته گري، كاني غير فلزي، غذايي، برق الكترونيك، نساجي و پوشاك و شيميايي مستقر هستند. معروف ترين کارخانجات توليدي مستقر در اين شهرک صنعتي که براي خود «برند» محسوب مي‌شوند، شركت «صنام الكترونيك»، شركت «امرسان»، شركت «اخوان» و شرکت «پاپکو» است. با اين که وضعيت اين شهرک صنعتي در مقايسه با ديگر شهرک هاي مستقر در تهران بهتر است اما آمارهاي ارائه شده از سوي شرکت شهرک هاي صنعتي استان تهران نشان مي‌دهد که 40 درصد ظرفيت اين شهرک هنوز خالي است. براي شهرک صنعتي «عباس آباد» ، 45 هزار فرصت شغلي پيش بيني شده که از اين ميزان ، نرديک به 21 هزار فرصت شغلي تحقق پيدا کرده است. اين يعني 55 درصد ظرفيت خالي اشتغال زايي در يک شهرک صنعتي که مي‌تواند به زيان مردم منطقه تمام شود.

علي آباد؛ ظرفيت خالي: 60 درصد

شهرک صنعتي «علي آباد» را به عنوان يکي از قديمي‌ترين شهرک هاي صنعتي استان تهران مي‌شناسند. اين شهرک با نام صنايع غذايي همراه بوده و در محور تهران – گرمسار واقع شده است. عمليات اجرايي اين شهرک صنعتي از سال 70 خورشيدي آغاز شده اما با گذشت بيش از 20 سال از تاسيس آن هنوز عمليات خاكي و زيرسازي خيابانها، آسفالت شهرک ، شبكه آبرساني ، شبكه 20 كيلوولتي برق، شبكه روشنائي و شبكه فاضلاب آن تکميل نشده است. بر اساس آماري که شرکت شهرک هاي صنعتي استان تهران در وب سايت خود قرار داده تا اول آذر ماه سال گذشته 968 قرارداد استقرار واحدهاي توليدي در اين شهرک بسته شده که از اين تعداد 406 واحد استقرار پيدا کرده اند. با اين حساب بايد گفت که نزديک به 60 درصد ظرفيت اين شهرک خالي است. در بخش اشتغالي زايي اين شهرک اوضاع به مراتب بدتر است و از ميزان 37 هزار شغلي که براي اين شهرک صنعتي پيش بيني شده تنها 4 هزار و 747 نفر تحقق پيدا کرده است. بعني 12 درصد ميزان اشتغال پيش بيني شده.

فيروزکوه؛ ظرفيت خالي: 70 درصد

نام فيروزکوه براي همه نامي‌آشناست. منطقه اي خوش آب و هوا در شرق تهران که حدود 80 کيلومتر با تهران فاصله دارد. شهرک صنعتي فيروزکوه ، 54 کيلومتر بعد از اين شهر در سال 80 خورشيدي تاسيس شده است. تا تاريخ اول آذر ماه سال گذشته 120 قرارداد تاسيس واحدهاي توليدي در اين شهرک صنعتي منعقد شده است. از اين ميزان قرارداد 38 واحد به مرحله توليد رسيده و بنابراين نزديک به 70 درصد ظرفيت اين شهرک صنعتي خالي است. شرکت شهرک هاي صنعتي استان تهران 30 هزار فرصت شغلي براي اين شهرک پيش بيني کرده اما آمار همين شرکت نشان مي‌دهد که تا اول آذر ماه سال 90 تنها 4 درصد اهداف اشتغال زايي شهرک صنعتي فيروزکوه تحقق پيدا کرده و حول و حوش هزار و 100 نفر در اين شهرک مشغول به کار شده اند.

اشتغال و فعاليت واحدها تا سيزدهم آذر ماه 1390 در شهرک صنعتي پرند

تعداد كل قراردادها 443

تعداد واحدهاي فعال 133

تحقق اهداف در بخش قراردادها 30 درصد

تعداد شاغلين فعلي 3422

تعداد شاغلين در بهره برداري كامل 30000

تحقق اهداف در بخش اشتغال 11 درصد

اشتغال و فعاليت واحدها تا اول آذر ماه 1390 در شهرک صنعتي پيشوا

تعداد كل قراردادها 30

تعداد واحدهاي فعال 9

تحقق اهداف در بخش قراردادها 30 درصد

تعداد شاغلين فعلي 267