تقابل جهانی برای تامین بوکسیت به کجا کشیده خواهد شد؟

باشگاه آلومینیوم: با وجود برخی نوسانات مقطعی و نگرانی‌های لحظه‌ای از ایجاد وضعیت مازاد عرضه بوکسیت، بازار جهانی این ماده معدنی طی سال‌های اخیر روندی پایدار و روبه‌رشد را تجربه کرده است. بخش عمده‌ای از این مهم را می‌توان به روند صعودی تقاضا در بازار آلومینیوم، به‌ ویژه در صنایع خودروسازی، هوافضا و انرژی‌های تجدیدپذیر نسبت داد.

برآوردهای صورت گرفته نشان می‌دهد حدود ۶۰ درصد از تولیدکنندگان خودروهای الکتریکی و بیش از ۷۰ درصد از تولیدکنندگان قطعات به کار رفته در صنعت هوافضا به اشکال مختلف از فلز آلومینیوم استفاده می‌کنند. همچنین، طبق آمارهای منتشر شده، حدود ۸۵ درصد از بوکسیت استخراج‌ شده از معادن جهان به تولید آلومینا اختصاص پیدا می‌کند.

بر همین اساس، انتظار می‌رود ارزش بازار جهانی آلومینا و بوکسیت از ۸۴٫۵۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ به ۱۲۵٫۹۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۳۳ برسد که معادل نرخ رشد سالانه مرکب حدود ۵٫۱۱ درصد است؛ البته چنین رشدی هم فرصت‌های جدیدی را فراهم ساخته و هم احتمال بروز نوسانات در بازارهای مختلف را افزایش می‌دهد. مدیریت این نوسانات به ویژه در صنایع پایین‌دستی که بیشتر ناشی از اختلالات در زنجیره تامین است، موضوعی حیاتی برای فعالان بازار محسوب می‌شود.

رقابت ایالات متحده آمریکا و چین بر سر تامین بوکسیت

تحلیلگران معتقدند بازار بوکسیت و به تبع آن بازار آلومینیوم در حال گذار راهبردی به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر هستند. از یک سو، ایالات متحده آمریکا به دنبال افزایش ظرفیت استخراج داخلی بوکسیت بوده و از سوی دیگر، چین به‌ عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده آلومینیوم جهان، همچنان برای حفظ تسلط خود بر منابع جهانی بوکسیت تلاش می‌کند.

براساس آمار، چین بیش از ۶۰ درصد از بوکسیت معامله‌ شده در سطح جهان را مصرف کرده که بخش عمده آن از گینه و استرالیا تامین می‌شود. در مقابل، ایالات متحده آمریکا نزدیک به ۷۵ درصد نیاز خود به این ماده معدنی را از طریق واردات تامین می‌کند. همچنین، رشد تقاضای آلومینیوم آمریکا را بر آن داشته است تا وابستگی خود به منابع خارجی را کاهش دهد.

منطقه آسیا اقیانوسیه با در اختیار داشتن ۴۵ درصد از ذخایر جهانی بوکسیت، همچنان بازیگر اصلی در بازار جهانی این ماده معدنی به شمار می‌رود و پس از آن، آفریقا و منطقه خاورمیانه در رتبه‌های بعدی قرار دارند. در همین رابطه، گینه با حدود ۲۴ درصد از ذخایر جهانی بوکسیت، سهم مهمی از منابع این ماده معدنی را به خود اختصاص داده است. به علاوه، استرالیا در صادرات بوکسیت پیشتاز است؛ در حالی که چین همچنان در فرآوری آلومینا دست برتر را دارد و پس از آن عربستان سعودی و امارات متحده عربی قرار گرفته‌اند.

تحولات اخیر در گینه برای اعمال کنترل بر صادرات بوکسیت

گینه اخیرا اقداماتی قاطع در خصوص اعمال کنترل بیشتر بر منابع معدنی خود انجام داد و امتیاز استخراج بوکسیت که برای شرکت «Guinea Alumina Corporation» اعطا شده بود را به دلیل عدم تحقق تعهد این شرکت مبنی بر احداث واحد فرآوری آلومینا در این کشور لغو کرد.

طبق این حکم جدید، امتیاز استخراج از معدن بوکسیت «Boké» از شرکت «Guinea Alumina Corporation» به شرکت با مالکیت دولتی و تازه‌تاسیس «Nimba Mining Company» به مدت ۲۵ سال واگذار شد. از سوی دیگر، شرکت «Guinea Alumina Corporation» که در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۸ میلیون تن صادرات از معدن «Boké» داشته است، قصد دارد این حکم جدید را از طریق دادگاه‌های بین‌المللی به چالش بکشد.

برخی از کارشناسان ذی‌ربط معتقدند این تحول می‌تواند بر تامین نیاز بوکسیت آمریکا نیز تاثیرگذار باشد؛ چراکه بخشی از واردات بوکسیت این کشور از گینه صورت می‌پذیرد.

سرمایه‌گذاری‌های جدید برای توسعه معادن جدید بوکسیت

هم‌زمان با تلاش ایالات متحده آمریکا برای توسعه ظرفیت‌های داخلی استخراج بوکسیت، شرکت‌های بزرگ فعال در بازار آلومینیوم نیز قرار است سرمایه‌گذاری‌هایی را در همین راستا انجام دهند.

در همین رابطه، شرکت «Rio Tinto» اخیرا ۱۸۰ میلیون دلار برای گسترش دسترسی به ذخایر بوکسیت در معدن «Amrun» واقع در ایالت کوئینزلند استرالیا اختصاص داده است. انتظار می‌رود فرایند بهره‌برداری از این پروژه در سال ۲۰۲۷ و دستیابی به ظرفیت بهره‌برداری ۱۰۰ درصدی در آن از سال ۲۰۲۸ آغاز شود.

چشم‌انداز قیمت بوکسیت در بازار جهانی

طبق بررسی‌های انجام شده، ثبات نسبی بازار بوکسیت و آلومینیوم در سایر بازارهای بین‌المللی نیز منعکس یافته است. در همین راستا و در سه‌ ماهه دوم سال ۲۰۲۵، قیمت بوکسیت در آمریکا به حدود ۸۲ دلار به ازای هر تن رسید؛ رقمی که به معنای تداوم تقاضای بوکسیت در صنایع ذوب آلومینیوم و نسوز تفسیر شد.

با این حال، وابستگی به واردات و تاخیرهای به وجود آمده در فرایند حمل‌ونقل محموله‌های بوکسیت، موجب افزایش هزینه‌های نهایی این ماده معدنی برای عرضه آن در بازار شد و از سوی دیگر، تشدید اجرای مقررات زیست‌محیطی و کمبود نیروی کار فشار مضاعفی بر بخش لجستیک در معادن بوکسیت وارد کرد.

در بازار چین نیز بوکسیت به قیمت ۹۹ دلار در هر تن طی سه ماهه دوم سال جاری میلادی رسید که دلیل آن، تقاضای بالا در صنایع تولیدی و اختلال در عرضه داخلی این ماده معدنی بود. همچنین، محدودیت در واردات و تاخیر در حمل‌ونقل محموله‌های بوکسیت از مبدا کشورهای آسیای جنوب‌شرقی و غرب آفریقا نیز تامین این ماده معدنی را بیش از پیش دشوار ساخت.

پیش‌بینی می‌شود بازار بوکسیت با رشد تقاضای آلومینیوم و افزایش سرمایه‌گذاری کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا و استرالیا در زنجیره‌های تامین راهبردی، روند صعودی خود را در بلندمدت حفظ کند. با این حال، چالش‌هایی همچون موانع زیست‌محیطی از جمله دفع پسماند گل قرمز که تا ۵۰ درصد هزینه‌های عملیاتی را افزایش می‌دهد، ریسک‌های ژئوپلیتیکی و نوسانات قیمتی همچنان پابرجا خواهد بود؛ البته غلبه بر این چالش‌ها، نیازمند ارائه راهبردهای تطبیقی و نوآوری‌های فناورانه خواهد بود تا پایداری رشد بازار بوکسیت حفظ شود.

چشم‌انداز آینده صنعت جهانی بوکسیت

بازار جهانی بوکسیت و آلومینا در سال‌های اخیر رشد قابل‌ توجهی را تجربه کرده است و نقش محوری در تامین نیازهای صنعت آلومینیوم ایفا می‌کند. با توجه به روند افزایشی تقاضای صنعتی در صنایع خودروسازی، هوافضا و انرژی‌های تجدیدپذیر پیش‌بینی می‌شود که این رشد نه تنها ادامه یابد بلکه طی دهه آینده شتاب بیشتری به خود بگیرد.

کشورهایی مانند گینه و استرالیا با در اختیار داشتن ذخایر غنی و زیرساخت‌های مناسب، همچنان منابع اصلی تامین بوکسیت در مقیاس جهانی محسوب می‌شوند؛ در حالی که ایالات متحده آمریکا و چین به دلیل افزایش سرمایه‌گذاری‌های معدنی و توسعه زنجیره‌های تامین داخلی، نقشی راهبردی در ایجاد توازن در بازار جهانی این ماده معدنی خواهند داشت.

بررسی چشم‌انداز آینده صنعت بوکسیت نشان می‌دهد که تداوم رشد این بازار، نیازمند مدیریت دقیق چالش‌های زیست‌محیطی، بهینه‌سازی فرایندهای استخراج و بهره‌برداری از فناوری‌های نوین است. با اجرای سیاست‌های هوشمندانه و سرمایه‌گذاری هدفمند در حوزه‌های معدنی و فرآوری بوکسیت و آلومینا، می‌توان علاوه بر کاهش وابستگی به منابع خارجی، امنیت تامین آلومینیوم را برای صنایع کلیدی تضمین کرد.

علاوه‌براین، نوآوری در فرآوری و استفاده بهینه از پسماندها همراه با گسترش همکاری‌های بین‌المللی، می‌تواند موجب افزایش بهره‌وری و کاهش نوسانات قیمت در بازار جهانی بوکسیت شود. در مجموع، با اتخاذ راهبردهای بلندمدت و آینده‌نگرانه، چشم‌انداز بازار جهانی بوکسیت و آلومینا نه تنها مثبت و پویا باقی خواهد ماند بلکه فرصت‌های گسترده‌ای برای توسعه پایدار و سرمایه‌گذاری معدنی، به ویژه در کشورهای دارای ذخایر غنی بوکسیت ایجاد خواهد شد.

منبع: فلزات‌آنلاین به نقل از موسسه «Metal Miner»